Publikacje

Autorzy: Dariusz Bułka

Paragraf na Drodze, 2022, 2/2022, s. 11-29. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Rekonstrukcja zdarzeń, wypadki z udziałem pieszych, model wielobryłowy, rozwiązania CYBID, V-SIM 5.0.

Streszczenie: W niniejszym artykule przedstawione zostały różne możliwości w zakresie dokumentacji i analizy zdarzeń drogowych z udziałem pieszych, dostępne w rozwiązaniach opracowanych na przestrzeni lat przez firmę CYBID, z charakterystyką ich ograniczeń i możliwości. Omówione zostały między innymi:

• analiza czasoprzestrzenna zdarzenia z udziałem pieszego,
• dokumentacja miejsca zdarzenia drogowego,
• modelowanie potrącenia pieszego jako obiektu kinematycznego,
• zastosowanie metody Slibara w analizie potrąceń pieszych,
• pomiary 3D śladów zdarzenia drogowego z udziałem pieszych,
• modelowanie 3D w analizie najechania na ciało człowieka,
• wizualizacja anatomicznego kształtu i położenia ciała człowieka,
• wizualizacja naturalnego ruchu ciała człowieka,
• model wielobryłowy ciała człowieka w programie symulacyjnym V-SIM,
• możliwość eksperymentalnego sprawdzenia zachowania ciała ludzkiego w trakcie różnego rodzaju wypadków drogowych.

Ponadto przedstawiono kierunki przyszłego rozwoju modelu wielobryłowego ciała człowieka zastosowanego w programie V-SIM 5.0, a także nowe funkcjonalności, które będzie posiadał oraz nowe możliwości zastosowania.

Autorzy: Rober Janczur, Jolanta Zawałeń

Paragraf na Drodze, 2022, 2/2022, s. 47-61. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: V-SIM, obiekt wielobryłowy, symulacja, potrącenie pieszego, rekonstrukcja wypadku, MBDF, pedestrian hit simulation, accident reconstruction

Streszczenie: W artykule przedstawiono nową funkcjonalność programu V-SIM w wersji 5 i zwrócono uwagę na konieczność ujawniania wszelkich śladów na pojeździe i odzieży pieszego oraz wykorzystywania specjalistycznej wiedzy medyków sądowych, w celu jak najbardziej precyzyjnego ustalania pozycji pieszego w chwili uderzenia przez pojazd. Konfiguracja pozycji pieszego w modelu wielobryłowym zaimplementowanym w programie V-SIM oraz rzeczywiste sylwetki pojazdów 3D, mają fundamentalny wpływ na efekt symulacji potrącenia pieszego i jego pozderzeniowego przemieszczania się. Na przykładzie dwóch, dobrze udokumentowanych zdarzeń drogowych z udziałem osób pieszych, przedstawiono analizę symulacji i wrażliwości jej wyników na dane wejściowe pozycji pieszego oraz usytuowania jego kończyn dolnych i górnych. W podsumowaniu zwrócono uwag na elementy prawidłowego przygotowania symulacji w programie V-SIM 5.0, prowadzące do uzyskania miarodajnych wyników.

Autorzy: Wojciech Ambroszko

Paragraf na Drodze, 2022, 2/2022, s. 73-90. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Rolki, urządzenia wspomagające ruch, badania drogowe, parametry ruchu, Roller skates, motion assistive devices, road tests, traffic parameters

Streszczenie: W artykule zaprezentowano wyniki badań parametrów ruchu osoby poruszającej się na różnych rodzajach rolek. Przeprowadzono analizę i ocenę wpływu konstrukcji rolek na osiągane parametry ruchu, w szczególności na prędkości, w aspekcie możliwości wykonywania rekonstrukcji i czasowo-przestrzennych analiz zdarzeń drogowych z udziałem osób poruszających się na rolkach. Badania zostały przeprowadzone na placu manewrowym oraz podczas przejazdów długodystansowych. Do badań wykorzystano urządzenie pomiarowe VBOX Sport. Uzyskane wyniki mogą być wykorzystane w rekonstrukcji wypadków drogowych. Na zakończenie, wykorzystując program V-Sim 5.0 przeprowadzono symulację upadku na rolkach, wskazując na wartości przyspieszeń i prędkości w chwili uderzenia głową o podłoże.

Autorzy: Mirosław Kędzierski

Paragraf na Drodze, 2022, 2/2022, s. 91-102. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Wypadek drogowy, symulacja biomechaniczna, V-SIM, PC-Crash, Road accident, V-SIM and PC-Crash software packages, biomechanical simulation

Streszczenie:W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki symulacji biomechanicznych, uzyskanych za pomocą programu V-SIM i PC-Crash. W opracowanych przykładach przyjęto jednakowe główne parametry symulacji oraz wykorzystano uniwersalne i rzeczywiste sylwetki nadwozi pojazdów. Porównania dokonano na podstawie przykładów o różnym stopniu złożoności.

Autorzy: Daniel Wdowicz

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 9-23. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Biomechanika zderzeń, eksperymenty, symulacje, Impact biomechanics, experimental methods, simulations

Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia związane z metodami eksperymentalnymi i symulacyjnymi biomechaniki zderzeń. Podana została definicja biomechaniki zderzeń, jako szczególnej dziedziny na pograniczu nauk inżynierskich i medycznych. Przedstawiono koncepcyjny schemat działań związanych z prowadzeniem naukowych badań biomechanicznych. Omówione zostały pokrótce źródła wiedzy biomechanicznej, takie jak testy na zwierzętach, ochotnikach, zwłokach, manekinach oraz symulacje numeryczne. Dla każdego ze źródeł wiedzy wymieniono jego zalety oraz ograniczenia. Odnotowano, że chociaż badacze napotykają wiele wyzwań związanych z prowadzeniem eksperymentów i symulacji biomechanicznych, to istnieje duży potencjał w wykorzystaniu osiągnięć biomechaniki nie tylko w przemyśle, lecz także w rekonstrukcji wypadków.

Autorzy: Krzysztof Kędziora

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 25-40. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Kryteria oceny obrażeń, HIC, NIC, Nij, ThAC, FAC, TI, V-SIM, Injury assessment criteria

Streszczenie: W artykule omówiono kryteria biomechaniczne, które mogą być przydatne do ilościowej analizy obrażeń uczestników wypadków drogowych, m.in. w zakresie obrażeń głowy, szyi, klatki piersiowej oraz kończyn dolnych. Kryteria te wyznacza się na podstawie analizy charakterystyk czasowych przyspieszenia, prędkości, przemieszczeń, a także sił i momentów sił (różne w zależności od rodzaju wskaźnika). Omówienie kryteriów przeprowadzono w oparciu o przykładowe obowiązujące w Europie normy z zakresu bezpieczeństwa, m.in. Regulamin 80 EKG/ONZ (dotyczący testów zderzeniowych w pojazdach M2, M3), Regulamin 129 (dotyczący testów fotelików dziecięcych) oraz normy brytyjskiej GMRT2100 (dotyczącej bezpieczeństwa pasażerów w transporcie kolejowym). Uwzględniono również wyniki własnych badań symulacyjnych. Niektóre z przedstawionych wskaźników oceny obrażeń zostaną zaimplementowane do wielobryłowego modelu ciała człowieka w programie V-SIM.

Autorzy: Daniel Wdowicz, Dariusz Bułka

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 41-56. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Modelowanie numeryczne, obiekt wielobryłowy, piesi, biomechanika zderzeń, V-SIM, symulacja, Numerical modeling, multibody, pedestrians, impact biomechanics, simulation

Streszczenie: Celem artykułu jest opis numerycznego, wielobryłowego modelu ciała człowieka CYBID Multibody Pieszy wprowadzonego w oprogramowaniu V-SIM 5.0. Przedstawiono założenia dla geometrii modelu oraz krótki opis działania generatora ciała człowieka. Omówiono pokrótce dodatkowe funkcjonalności rozwinięte w trakcie procesu wdrożenia modelu pieszego, m.in. interfejs skryptowy do programu V-SIM 5.0. oraz rozszerzone modele wspomagające analizę obrażeń. Przedstawiono także pokrótce kierunki dalszych prac badawczych na potrzeby rozwoju modelu.

Autorzy: Daniel Wdowicz

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 57-69. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Testy zderzeniowe, biomechanika, manekiny, PRIMUS, piesi, pasażerowie, Crash tests, biomechanics, crash test dummies, pedestrians, passengers

Streszczenie: W artykule pokrótce przedstawiono modele manekinów zderzeniowych pieszych, dzieląc je na manekiny stosowane typowo na potrzeby projektowania pojazdów oraz stosowane w badaniach rekonstrukcyjnych wypadków drogowych. Przedstawiono wybrane badania z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych, w których wykorzystywane były manekiny pieszych. W drugiej części artykułu przedstawiono konstrukcję manekina PRIMUS – produktu od niedawna dostępnego na rynku. Opisano budowę manekina i podsumowanie badań weryfikujących jego odpowiedź dynamiczną w warunkach potrącenia oraz wymieniono potencjalne jego zastosowania, takie jak rekonstrukcje wypadków i badania eksperymentalne na potrzeby przemysłu.

Autorzy: Weronika Winiarska, Krzysztof Kędziora

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 71-88. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: PHOTORECT, fotogrametria, film wideo, przetwarzanie obrazu, synchronizacja symulacji z nagraniem wideo, dystorsja, Photorect, photogrammetry, video film, image processing, synchronization of simulation with video recording, distortion

Streszczenie:Coraz częściej materiał dowodowy dotyczący wypadku drogowego zawiera filmy z kamer, które stanowią przydatny materiał w pracy biegłego. Analiza zapisanego na nich przebiegu zdarzenia jest najbardziej wiarygodną podstawą odtworzenia wypadku w tym prędkości i działań podejmowanych przez jego uczestników. Efektywne wykorzystanie nagrania wideo do analizy wypadku drogowego wymaga zwykle przeprowadzenia choćby jego wstępnej obróbki, np. wykadrowania i usunięcia niepotrzebnych fragmentów. W celu polepszenia jakości źródłowego materiału wideo w zakresie odwzorowania cech geometrycznych obiektów nagranych na filmie, potrzebne jest dokonanie korekty dystorsji, a następnie ortorektyfikacji. Często niezbędne jest także polepszenie obrazu, poprzez nakładanie na zapis wideo filtrów. Operacje te są możliwe do realizacji z użyciem programu PHOTORECT 2.0, co omówiono w artykule. Przekształcony film wideo, pozbawiony efektu perspektywy, odpowiednio wykadrowany oraz poddany ekstrakcji klatek użyto do przygotowania komputerowej symulacji zdarzenia, zsynchronizowanej z tym filmem.

Autorzy: Stanisław Walczak

Paragraf na Drodze, 2022, 3/2022, s. 89-102. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Potrącenie pieszego, symulacja komputerowa, program V-Sim 5.0, Pedestrian-vehicle collisions, computer simulations, V-Sim 5.0. software

Streszczenie:W artykule przedstawiono wyniki symulacji przebiegu rzeczywistych wypadków z udziałem niechronionych uczestników ruchu w nowej wersji programu V-Sim 5.0. W symulacjach wykorzystano wielobryłowy model pieszego. Przeanalizowano wpływ poszczególnych parametrów modelu, a także parametrów ruchu pieszego oraz względnego położenia pieszego i pojazdu w początkowej chwili potrącenia na uzyskane wyniki w postaci zasięgu wrzucenia pieszego na pojazd oraz odrzutu wzdłużnego pieszego.

Autorzy: Krzysztof Kędziora, Sylwester Cichocki, Katarzyna Ruchała

Paragraf na Drodze, 2021, 4/2021, s. 41-54. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Program V-SIM, latarnia, natężenie oświetlenia, krzywa rozsyłu światłości, przeszkoda nieoświetlona.

Streszczenie:W artykule omówiono nową funkcjonalność programu komputerowego V-SIM 5.0, jaką jest generowanie plamy światła latarni. Przedstawiono podstawy matematyczne modelowania zagadnienia, opisano sposób działania i korzystania z narzędzia dostępnego w programie oraz sposób i wyniki jego walidacji. Wprowadzona funkcjonalność jest częściową odpowiedzią na zgłaszane przez biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych zapotrzebowanie na program umożliwiający wizualizację sposobu oświetlenia ulicznego w miejscu zaistnienia wypadku drogowego. Analiza sposobu działania oświetlenia ma szczególne znaczenie przy analizie potrąceń (np. pieszych) w warunkach ograniczonej widoczności w tym w warunkach nocnych.

Autorzy: Dariusz Bułka, Daniel Wdowicz, Roman Putanowicz, Krzysztof Kędziora

Paragraf na Drodze, Numer specjalny 2021. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Program V-SIM, latarnia, natężenie oświetlenia, krzywa rozsyłu światłości, przeszkoda nieoświetlona.

Streszczenie: W artykule przybliżono podstawowe założenia nowego modelu matematycznego typu wielobryłowego (multibody) przeznaczonego do symulacji zachowania ciała pieszego przy potrąceniach do stosowania w rekonstrukcji wypadków drogowych. Geometria oraz parametry masowe modelu zostały oparte na danych o populacji przeciętnych mieszkańców Polski oraz żołnierzy sił amerykańskich i niemieckich sił powietrznych. W celu zamodelowania realistycznego zachowania stawów modelu wykorzystywane są rozbudowane, wieloliniowe charakterystyki ograniczeń ruchu. Do modelowania zderzeń pojazdów z pieszym wykorzystywane są dwa modele kontaktu: oparty o wartość maksymalnej głębokości penetracji ciał oraz bazujący na objętości części wspólnej przenikających się obiektów. W artykule przedstawiono wyniki wstępnej walidacji oraz plany dalszego rozwoju modelu.

Autorzy: Piotr Ciępka, Robert Janczur

Paragraf na drodze, nr 4/2019. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych 2016.

Słowa kluczowe: Przyspieszenie, opóźnienie hamowania, hamowanie silnikiem, VBox Sport, VBox 3i.

Streszczenie: W artykule zaprezentowano urządzenie VBox Sport, produkowane przez Racelogic – firmę o uznanej pozycji światowej w obszarze produkcji urządzeń do pomiarów dynamiki samochodów. Autorzy wykonali próby samochodem osobowym, rejestrując parametry jego ruchu za pomocą tego urządzenia oraz dodatkowo za pomocą urządzenia VBox 3i, które jest powszechnie stosowane w badaniach dynamiki pojazdów. Porównując dane zarejestrowane tymi dwoma urządzeniami, autorzy wykazali, że urządzenie VBox Sport spełnia oczekiwania co do zakresów pomiarowych oraz dokładności i może być wykorzystywane w pracy biegłego zajmującego się rekonstrukcją wypadków drogowych i rzeczoznawcy samochodowego.

Autorzy: Robert Janczur, Dariusz Bułka

Paragraf na drodze, Numer specjalny 2019, 209-222. Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych.

Słowa kluczowe: Bezpieczeństwo bierne, graniczne warunki ruchu pojazdu, VBOX, HBM

Streszczenie: W artykule przedstawiono sposób realizacji badań zmierzających do wyznaczenia oddziaływania kierującego na fotel i koło kierowcy samochodu osobowego poruszającego się w normalnych warunkach ruchu miejskiego oraz podczas ekstremalnego przyśpieszania, hamowania i wykonywania skrętów, a także w trakcie wykonywania manewrów będących kombinacją wymienionych stanów ruchu. Samochód wyposażono w aparaturę pomiarową Racelogic VBOX 3i pozwalającą na zarejestrowanie parametrów jego ruchu i danych z magistrali CAN, a także w czujniki 6-cio parametrowe firmy HBM o oznaczeniu MCS10, które mierzą trzy siły i trzy momenty obciążające badany element. Czujniki takie umieszczono od kołem kierownicy oraz w miejscu mocowania fotela kierowcy. Dodatkowo zastosowano czujniki siły w barkowym i biodrowym odcinku pasa bezpieczeństwa oraz czujnik siły na pedale hamulca. Wykonane badania pozwoliły na określenie zakresu zmienności mierzonych wielkości dla kilku badanych osób, różniących się płcią, wiekiem i doświadczeniem w prowadzeniu samochodów osobowych. W artykule przedstawiono tylko przykładowe wyniki badań, stanowiących efekt jednego z etapów projektu „Wielobryłowy model ciała człowieka do analizy wypadków drogowych” realizowanego przez firmę CYBID.

Autorzy: Tomasz Wójtowicz, Dariusz Bułka

Computing and Informatics 37(1), s. 213-228, Slovak University Press, Bratysława 2018.

Autor: Jakub Curyło

Kwartalnik Prawno-Kryminalistyczny, nr 1-2 (34-35), ISSN 2080-5810, s. 11-51, Szkoła Policji w Pile, Piła 2018.

Autorzy: Jakub Curyło, Dariusz Bułka, Weronika Winiarska

Referat zaprezentowany podczas IV Sympozjum “Wypadki drogowe w praktyce biegłych”, Zegrze, 20-22 września 2018 r.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak, Krzysztof Wach

Referat zaprezentowany podczas IV Sympozjum “Wypadki drogowe w praktyce biegłych”, Zegrze, 20-22 września 2018 r.

Autorzy: Robert Janczur, Dariusz Bułka, Mateusz Śleziak, Jolanta Zawałeń

Referat zaprezentowany podczas IV Sympozjum “Wypadki drogowe w praktyce biegłych”, Zegrze, 20-22 września 2018 r.

Autorzy: Robert Janczur, Dariusz Bułka

Referat zaprezentowany podczas IV Sympozjum “Wypadki drogowe w praktyce biegłych”, Zegrze, 20-22 września 2018 r.

Autorzy: Jakub Curyło, Dariusz Bułka

Referat zaprezentowany podczas IV Sympozjum “Wypadki drogowe w praktyce biegłych”, Zegrze, 20-22 września 2018 r.

Autorzy: Dariusz Bułka, Jakub Curyło, Stanisław Wolak, Mateusz Śleziak

Paragraf na drodze, Materiały XV Konferencji „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych 2017

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, Materiały XV Konferencji „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych 2017.

Autorzy: Robert Janczur, Jolanta Zawaleń

Paragraf na drodze, Materiały XV Konferencji „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych 2017

Autorzy: Piotr Ciępka, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, nr 4/2016, Wydawnictwo Ekspertyz Sądowych 2016.

Autorzy: Dariusz Bułka, Mirosław Marciniak

Bezpieczeństwo-policja-kryminalistyka. W poszukiwaniu wiedzy przydatnej w praktyce. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Biblioteka Katedry Kryminalistyki 2015

Słowa kluczowe: rekonstrukcja zdarzenia, tomografia, PMCT, fotogrametria, modele i wizualizacja 3D

Streszczenie: Jednym z dokumentów oględzin miejsca wypadku drogowego czy zdarzenia kryminalnego jest szkic sytuacyjny. Jest on cennym dowodem procesowym jak również źródłem wielu informacji służących rekonstrukcji zdarzenia oraz dalszych analiz. Szkic powinien charakteryzować się: dużą szczegółowością ujawnionych śladów, ich kompletnością oraz dokładnością wykonanych pomiarów (eliminacja błędów przypadkowych). Zapewnić to mogą nowoczesne narzędzia pomiarowe działające w technologii cyfrowej. Artykuł omawia proces opracowania dokumentacji z miejsca zdarzenia przy użyciu nowego systemu eSURV opartego o elektroniczną stację pomiarową. W pracy zaprezentowano charakterystykę systemu, sposób gromadzenia oraz integracji danych przestrzennych. System eSURV zaprojektowano na potrzeby kryminalistyki i ma zadanie zapewnić szybki i dokładny pomiar 3D wraz z automatyczną rejestracją danych, generowanie raportu bezpośrednio na miejscu zdarzenia (kartometryczny szkic wraz z wykazem współrzędnych mierzonych punktów), tworzenie dokładnych cyfrowych planów (opcjonalnie uzupełnionych zdjęciami przekształconymi do postaci ortofotoplanu), wizualizacji 3D oraz rekonstrukcji przebiegu zdarzeń drogowych (opartych na technice postępowej symulacji). System składa się z elektronicznej stacji pomiarowej wyposażonej w dedykowaną aplikację do gromadzenia i prezentacji danych oraz pakietu specjalistycznych programów działających na komputerach osobistych i służących do opracowania wynikowej dokumentacji. W artykule omówiono przykłady zastosowania systemu eSURV podczas wybranych oględzin miejsc symulowanych zdarzeń drogowych oraz zaprezentowano przykłady dokumentacji wykonanej w systemie. Zamieszczono porównanie w różnych aspektach zastosowania systemu eSURV w stosunku do aktualnie stosowanych rozwiązań.

Autor: Robert Janczur

Paragraf na drodze, nr 1/2015, Wydawnictwo Instytut Ekspertyz Sądowych 2015.

Autorzy: Dariusz Bułka, Mirosław Marciniak, Stanisław Wolak

23rd Annual Congress of the European Association for Accident Research and Analysis PROCEEDINGS TAGUNGSBAND 16-18 October 2014 in Copenhagen, Denmark, s. 273-284, EVU Denmark, Kopenhaga 2014.
Słowa kluczowe: eSURV, nawigacja satelitarno-inercyjna

Streszczenie:

W artykule opisano możliwości łączenia geodezyjnych technik pomiarowych i precyzyjnej nawigacji satelitarno-inercyjnej w odtworzeniu przebiegu zdarzenia drogowego. Opis możliwości tak zintegrowanego systemu pomiarowego przedstawiono na przykładzie symulowanego zdarzenia drogowego polegającego na najechaniu rowerzysty na samochód osobowy. Topografię miejsca zdarzenia wraz ze zróżnicowaniem stanu i rodzaju nawierzchni po której poruszał się rowerzysta odtworzono w oparciu o mapowanie miejsca zderzenia z wykorzystaniem geodezyjnej techniki pomiarowej (eSURV). Tor ruchu rowerzysty oraz jego parametry ruchu zarejestrowano z wykorzystaniem precyzyjnej nawigacji satelitarno-inercyjnej. W podsumowaniu omówiono korzyści płynące z łączenia zaawansowanych technik pomiarowych w rekonstrukcji zdarzeń drogowych.

Autorzy: Robert Janczur, Piotr Świder

23rd Annual Congress of the European Association for Accident Research and Analysis PROCEEDINGS TAGUNGSBAND 16-18 October 2014 in Copenhagen, Denmark, s. 117-133, EVU Denmark, Kopenhaga 2014.

Autorzy: Bronisław Kolator, Andrzej Olszewski, Stanisław Walczak, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze nr 10/2014 Wydawnictwo Instytut Ekspertyz Sądowych 2014

Słowa kluczowe: opóźnienie, ślady hamowania, układ ABS, trwałość śladu termicznego.

Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki wstępnych badań procesu ekstremalnego hamowania samochodu wyposażonego w układ ABS. Podczas prób rejestrowano takie parametry ruchu pojazdu, jak: trzy składowe wektora przyspieszenia liniowego, trzy składowe wektora prędkości liniowej oraz trzy składowe wektora prędkości kątowej. Dodatkowo, każda z prób hamowania była rejestrowana przy użyciu szybkiej kamery, z częstotliwością 200 klatek/s. Po zakończeniu każdej próby wykonywano dokumentację fotograficzną śladów hamowania oraz, przy użyciu kamery termowizyjnej, rejestrowano ślad termiczny, pozostawiony na jezdni przez koła samochodu. Na podstawie analizy uzyskanych wyników dokonano weryfikacji długości śladów hamowania oraz wartości średniego pełnego opóźnienia pojazdu.

Autorzy: Krzysztof Woźniak, Artur Moskała, Piotr Świder, Dariusz Bułka, Mirosław Marciniak

IX International Science – Technical Conference AUTOMOTIVE SAFETY 2014 „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Rajecke Teplice-Slovakia 8-10 April 2014, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej 2014 Paragraf na drodze nr 9/2014 Wydawnictwo Instytut Ekspertyz Sądowych 2014

Słowa kluczowe: rekonstrukcja zdarzenia, tomografia, PMCT, fotogrametria, modele i wizualizacja 3D

Streszczenie: W pracy przedstawiono interdyscyplinarną metodę rekonstrukcji zdarzenia polegającego na przejechaniu leżącego człowieka w oparciu o korelację przestrzenną pomiędzy kształtem podwozia a kształtem ciała poszkodowanego i rozmieszczeniem jego obrażeń. Wykorzystano innowacyjne połączenie technik tomografii, technik pomiarowych (fotogrametrii i tachimetrii) oraz modelowania i wizualizacji 3D. Niniejszy artykuł ma charakter obszernego skrótu.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Walczak, Stanisław Wolak

IX International Science – Technical Conference AUTOMOTIVE SAFETY 2014 „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Rajecke Teplice-Slovakia 8-10 April 2014, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej 2014

Słowa kluczowe: program V-SIM, model układu napędowego

Streszczenie: W niniejszym opracowaniu, będącym obszernym streszczeniem pełnego artykułu, przedstawiono matematyczny model układu napędowego zastosowany w nowej wersji programu do symulacji ruchu i zderzeń pojazdów V-SIM, ze szczególnym uwzględnieniem modelu sprzęgła oraz mechanizmów różnicowych. Ponadto przedstawiono metodę wyznaczania charakterystyki zewnętrznej silnika przy częściowym naciśnięciu na pedał przyspiesznika, na podstawie próby rozpędzania pojazdu na jednym biegu. Opracowany model układu napędowego został poddany weryfikacji eksperymentalnej dla wybranego samochodu osobowego z zastosowaniem aparatury pomiarowej VBOX.

Autor: Paweł Sadowski

Problemy Kryminalistyki, nr 280/2013, Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji 2013

Słowa kluczowe: eSURV, oględziny miejsc zdarzeń, pomiary 3D, mapowanie, praktyczne zastosowanie.

Streszczenie: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji podjęło się przetestowania systemu eSURV. Głównym celem badań było rozpoznanie możliwości systemu i określenie jego przydatności dla policjantów obsługujących miejsca zdarzeń. Badania wykazały, że system cechuje duża precyzja pomiaru, łatwość obsługi, krótki czas przeprowadzenia oględzin, w pełni polskie oprogramowanie oraz kompatybilność z polskimi specjalistycznymi aplikacjami będącymi na wyposażeniu wielu jednostek policji. Obecność systemu eSURV podczas oględzin miejsca zdarzenia w znaczący sposób ułatwi pracę funkcjonariuszy na każdym etapie dokumentowania, od przeprowadzenia oględzin do wykonania szkiców.

Autorzy: Krzysztof Wach, Stanisław Wolak, Sławomir Dylewski

Paragraf na drodze, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych 2013

Słowa kluczowe: zespół pojazdów, dwuosiowa przyczepa samochodowa, skuteczność hamulców, aparatura VBOX.

Streszczenie: Artykuł dotyczy przeprowadzonych badań opóźnienia hamowania osiąganego przez zespół pojazdów, złożony z samochodu ciężarowego i 2 różnych typów przyczep samochodowych z osią kierowaną. Dopuszczalna masa całkowita badanych przyczep wynosiła 12 oraz 18 ton. Badania miały na celu zweryfikować skuteczność działania układu hamulcowego przyczep w warunkach eksploatacyjnych. W artykule omówiono także zastosowaną aparaturę pomiarową VBOX. Opisano przeprowadzone próby drogowe, przedstawiono uzyskane wyniki oraz sformułowano wnioski wynikające z badań.

Autorzy: Dariusz Bułka, Mirosław Marciniak, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, Numer specjalny 2013.

Słowa kluczowe: eSURV, dokumentacja kryminalistyczna, plan (szkic) 2D/3D miejsca zdarzenia, analiza widoczności, wypadek drogowy.

Streszczenie: W artykule opisano przykład praktycznego zastosowania systemu eSURV. Celem badania było wyznaczenie zakresu wzajemnej widoczności uczestników zdarzenia drogowego, umożliwiającej rekonstrukcyjne odtworzenie sytuacji przedzderzeniowej i analizę postępowania uczestników zdarzenia. Autorzy omówili 2 niezależne metody pomiarowe, przedstawili analizę dokładności danych pomiarowych i wnioski wynikające z analizy widoczności.

Autorzy: Krzysztof Wach, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 3/2013, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2013

Słowa kluczowe: Badania dynamiki ruchu, program V-SIM, aparatura pomiarowa VBOX.

Streszczenie: W artykule opisano i scharakteryzowano wybrane parametry ruchu rowerzysty, zarejestrowane za pomocą aparatury badawczej VBOX podczas pokazowych prób drogowych, przeprowadzonych przez firmę Cyborg Idea w trakcie Seminarium, które odbyło się w Szczyrku, w październiku 2012 r.

Autorzy: Mirosław Marciniak

Paragraf na drodze, numer 2/2013, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2013

Słowa kluczowe: eSURV, oględziny miejsca zdarzenia, dokumentacja kryminalistyczna, szkic (plan) miejsca zdarzenia w układzie 2D/3D.

Streszczenie: Artykuł omawia procedurę opracowywania dokumentacji z miejsca zdarzenia przy użyciu nowego systemu eSURV, opartego o elektroniczną stację pomiarową. W pracy zaprezentowano charakterystykę systemu oraz sposób gromadzenia i opracowania danych pomiarowych. System eSURV służy do mapowania w układzie 3D miejsc wszelkiego typu zdarzeń, a w szczególności drogowych i kryminalnych. Składa się z elektronicznej stacji pomiarowej wyposażonej w aplikację do gromadzenia i prezentacji danych oraz z pakietu specjalistycznych programów komputerowych, służących do opracowania dokumentacji (planów 2D, wizualizacji 3D, ortofotoplanów i rekonstrukcji). Omówiono zastosowanie systemu eSURV podczas oględzin miejsca wypadku drogowego oraz przedstawiono sporządzoną w tym systemie dokumentację. Wykonano też analizę dokładności danych pomiarowych. Przedstawiono również porównawcze zestawienie systemu eSURV ze stosowanymi w Polsce tradycyjnymi technikami pomiarowymi.

Autorzy: Piotr Świder, Krzysztof Wach

Paragraf na drodze, numer 11/2012, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2012

Słowa kluczowe: Badania drogowe samochodu, moment hamujący silnika, aparatura VBOX.

Streszczenie: W artykule porównano charakterystyki momentu hamującego silnika uzyskiwane na poszczególnych biegach przez różnego typu samochody osobowe, wyposażone w silniki zarówno o zapłonie iskrowym, jak i samoczynnym, z podaną w literaturze zależnością empiryczną. Podane zostały wartości liczbowe współczynników równań aproksymujących uzyskane charakterystyki. Parametry ruchu badanych samochodów rejestrowano za pomocą aparatury VBOX opartej o zintegrowany system nawigacji satelitarnej GNSS. Aparatura ta znajduje się na wyposażeniu Mobilnego Laboratorium Badawczego firmy Cyborg Idea s.c. z Krakowa.

Autorzy: Piotr Świder, Krzysztof Wach

Paragraf na drodze, numer 9/2012, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2012

Słowa kluczowe: Badania drogowe samochodu, dynamiczny pomiar charakterystyki silnika, aparatura VBOX.

Streszczenie: Praca stanowi kontynuację pilotażowych badań, mających na celu wyznaczenie dynamicznych charakterystyk momentu napędowego silnika, których wyniki zostały opublikowane w numerze 5/2012 Paragrafu na Drodze. W niniejszym opracowaniu autorzy przedstawiają wyniki kolejnych badań drogowych, do których wykorzystano cztery różne samochody osobowe, zarówno z silnikami o zapłonie samoczynnym, jak i iskrowym. Podobnie jak we wspomnianych badaniach pilotażowych, parametry ruchu tych pojazdów rejestrowano za pomocą aparatury pomiarowej VBOX angielskiej firmy Racelogic. Wyniki są przedstawione w postaci wykresów obrazujących dynamiczne charakterystyki momentu napędowego silnika przy intensywnym rozpędzaniu badanych samochodów przez biegi.

Autorzy: Stanisław Wolak, Stanisław Walczak

Paragraf na drodze, numer 7/2012, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2012

Słowa kluczowe: Skuter, motorower, motocykl, zmiana parametrów konstrukcyjnych, badanie dynamiki podłużnej.

Streszczenie: W pracy przedstawiono ocenę stanu prawnego traktowanych jako motorowery skuterów, których parametry techniczne zostały zmienione w celu podniesienia maksymalnej mocy oraz zwiększenia maksymalnej prędkości. Podano typowe modyfikacje konstrukcyjne, stosowane dla podniesienia parametrów dynamicznych skutera. Za pomocą rejestratora VBOX przeprowadzono drogowe badania rozpędzania i ekstremalnego hamowania skutera Gilera Runner o pojemności 70 cm3, podczas których rejestrowano, w funkcji czasu, przebiegi składowych prędkości liniowej i kątowej oraz składowe przyspieszenia. Wyznaczono maksymalną prędkość oraz oszacowano maksymalną moc efektywną silnika tego skutera. Na podstawie zarejestrowanych czasowych przebiegów opóźnienia podczas ekstremalnego hamowania wyznaczano m.in. średnie pełne opóźnienie hamowania wg ISO (MFDD). Zwrócono także uwagę na charakter i przebieg śladu hamowania/blokowania koła w czasie ekstremalnego hamowania.

Autorzy: Piotr Świder, Krzysztof Wach, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 6/2012, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2012

Słowa kluczowe: Badania drogowe samochodu, moment hamujący silnika, aparatura VBOX.

Streszczenie: W pracy porównano charakterystyki momentu hamującego silnika z zapłonem samoczynnym samochodu osobowego na poszczególnych biegach, uzyskane na podstawie pomiarów przeprowadzonych przez autorów w trakcie badań drogowych, z zależnością empiryczną, podawaną w literaturze. Do rejestracji parametrów ruchu samochodu wykorzystano aparaturę VBOX, opartą o odbiornik nawigacji satelitarnej nowej generacji, w którą wyposażone jest Mobilne Laboratorium Badawcze firmy Cyborg Idea s.c. z Krakowa. Przedstawiono uzyskane charakterystyki momentu hamującego przy hamowaniu samochodu osobowego silnikiem na poszczególnych biegach oraz wartości liczbowe współczynników równań aproksymujących te charakterystyki.

Autor: Mirosław Marciniak

Paragraf na drodze, numer 2/2012, s. 54, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2012

Słowa kluczowe: eSURV, oględziny miejsca zdarzenia, dokumentacja kryminalistyczna, szkic (plan) 2D/3D miejsca zdarzenia.

Streszczenie: Artykuł omawia proces opracowania dokumentacji z miejsca zdarzenia przy użyciu nowego systemu eSURV opartego o elektroniczną stację pomiarową. W pracy zaprezentowano charakterystykę systemu, sposób gromadzenia oraz opracowania danych pomiarowych. System eSURV służy do mapowania 3D miejsc wszelkiego typu zdarzeń, a w szczególności drogowych i kryminalnych. Składa się z elektronicznej stacji pomiarowej wyposażonej w dedykowaną aplikację do gromadzenia i prezentacji danych oraz pakietu specjalistycznych programów komputerowych służących do opracowania dokumentacji (plany 2D, wizualizacje 3D, ortofotoplany, rekonstrukcje). W artykule omówiono zastosowanie systemu eSURV podczas oględzin miejsca zdarzenia drogowego oraz zaprezentowano sporządzoną dokumentację. Wykonano analizę dokładności danych pomiarowych. Praca prezentuje również zestawienie porównawcze systemu eSURV z stosowanymi w Polsce tradycyjnymi technikami pomiarowymi.

Autorzy: Dariusz Bułka, Robert Janczur, Krzysztof Wach

Paragraf na drodze, numer 11/2011, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011.

Słowa kluczowe: VBOX, badania dynamiki pojazdów samochodowych.

Streszczenie: W artykule omówiona została nowoczesna aparatura badawcza VBOX angielskiej firmy Racelogic, oparta na wysokiej jakości odbiorniku nawigacji satelitarnej. Pozwala ona na szybszy, mniej pracochłonny i znacznie tańszy niż dotychczas stosowany, pomiar dynamiki podłużnej i poprzecznej pojazdów. Aparatura ta znajduje się na wyposażeniu laboratorium badawczego firmy Cyborg Idea s.c. z Krakowa. W artykule przedstawiono wnioski z badań weryfikacyjnych nowej aparatury, przeprowadzonych na Politechnice Krakowskiej, wraz z wykresami obrazującymi korelację wyników uzyskiwanych przy użyciu aparatury VBOX i tradycyjnej aparatury pomiarowej.

Autorzy: Piotr Świder, Robert Janczur, Dariusz Bułka

XII Konferencja „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Materiały konferencyjne, Paragraf na drodze, numer specjalny 10/2011 (ISSN 1505-35620), Zakopane 2011.

Słowa kluczowe: Samochód, współczynnik przyczepności, badanie diagnostyczne, opóźnienie hamowania.

Streszczenie: Przy rekonstrukcji przebiegu wypadków spotykamy się dość często z występowaniem śladów blokowania kół. W artykule podano wyniki badań współczynników przyczepności opon do jezdni dla przypadku hamowania samochodu z zablokowanymi kołami. Porównawczo przeliczono wartości prędkości początkowych hamowania przy przyjęciu: rzeczywistych (zmierzonych) przebiegów współczynnika przyczepności ślizgowej oraz przy zastosowaniu prostego modelu, przyjmującego stałą wartość tego współczynnika podczas hamowania.

Autorzy: Dariusz Bułka, Regina Tokarczyk

XII Konferencja „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Materiały konferencyjne, Zakopane 2011

Słowa kluczowe: Dokumentacja miejsca zdarzenia, rektyfikacja zdjęć, fotogrametria.

Streszczenie: W pracy przedstawiono genezę błędów, z którymi można się spotkać wykonując dokumentację miejsca zdarzenia drogowego z wykorzystaniem technik fotogrametrii. Opisano błędy związane z niewłaściwym tematem zdjęć, zastosowanym sprzętem fotograficznym oraz niewłaściwą techniką wykonywania zdjęć. Oprócz przedstawienia błędów opisano praktyczne metody ich uniknięcia lub minimalizowania ich skutków.

Autorzy: Dariusz Bułka, Szymon Duś

XII Konferencja „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Materiały konferencyjne, Zakopane 2011

Słowa kluczowe: rekonstrukcja wypadków drogowych, 3D, detekcja kolizji.

Streszczenie: Artykuł przybliża metody detekcji kolizji stosowane w powszechnie dostępnych programach do rekonstrukcji wypadków drogowych nie wnikając w niuanse ich modeli matematycznych, lecz skupiając się, na najistotniejszych, z punktu widzenia praktycznego wadach i zaletach.

Autor: Sławomir Pytel

Paragraf na drodze, numer 10/2011, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011.

Słowa kluczowe: Fotogrametria, program PHOTORECT, jakość fotografii, miejsce zdarzenia.

Streszczenie: W poprzednich artykułach autor wskazywał na niektóre ograniczenia w zastosowaniu programów fotogrametrycznych, oraz sposoby unikania niepożądanych konsekwencji tych ograniczeń. Podniesiono tam, że źródła błędów mogą być generowane zarówno w trakcie przekształcania obrazu przy użyciu programu, jak i na etapie wykonywania fotografii pierwotnej. Autor zauważa, że między tymi dwoma grupami błędów istnieje różnica. Polega ona głównie na tym, że błąd wadliwie wykonanej ortorektyfikacji może być zawsze skorygowany, natomiast, gdy dysponujemy fotografią złej jakości, to ograniczenia występujące z tego tytułu nie są już możliwe do wyeliminowania. Zaleca, aby w tych przypadkach, w których ekspert osobiście wykonuje dokumentację fotograficzną miejsca zdarzenia, powinien on ze szczególną starannością przestrzegać kilku prostych zasad, które umożliwiają maksymalne wykorzystanie zdjęć w analizach fotogrametrycznych.

Autor: Sławomir Pytel

Paragraf na drodze, numer 9/2011, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011.

Słowa kluczowe: Fotogrametria, program PHOTORECT, miejsce zdarzenia, deformacja obrazu.

Streszczenie: W tym odcinku omówione są zagadnienia związane z deformacją odwzorowanego obrazu. Autor omawia zjawisko dystorsji obrazu, która jest efektem cech układów optycznych obiektywów. Wskazuje, że intensywność zjawiska dystorsji i jego charakter zależy m.in. od tego, jaka jest wartość ogniskowej stosowanego obiektywu, i zaleca stosowanie aparatów z wymiennymi obiektywami o różnej ogniskowej.

Autor: Sławomir Pytel

Paragraf na drodze, numer 8/2011, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011.

Słowa kluczowe: Fotogrametria, program PHOTORECT, odzyskiwanie danych, miejsce zdarzenia, punkty dopasowania.

Streszczenie: Programy do wykonywania ortorektyfikacji nie są narzędziem popularnym wśród polskich biegłych. Jedną z przyczyn jest przekonanie, iż są one niezbędne jedynie tym biegłym, którzy regularnie bywają wzywani na miejsce zdarzenia, bezpośrednio po jego zajściu. Na przykładzie programu PHOTORECT autor wykazuje, że program fotogrametryczny może być nieocenionym narzędziem do pozyskiwania brakujących danych dotyczących wymiarów infrastruktury w miejscu zdarzenia dla biegłego, który nie był wzywany bezpośrednio do wypadku, pod warunkiem jednak przestrzegania niewielkiej liczby prostych zasad. W tym artykule autor omawia problem doboru punktów dopasowania elementów obrazu widocznego na zdjęciu klasycznym, z punktu widzenia zasad fotogrametrycznej transformacji takich zdjęć.

Autor: Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 7/2011, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011

Słowa kluczowe: Program V-SIM, rekonstrukcja wypadku, model kierowcy.

Streszczenie: Artykuł dotyczy zagadnień związanych z praktyczną realizacją w programie V-SIM symulacji toru ruchu pojazdu i zmiany pasa ruchu, przy wykorzystaniu dostępnych w programie zadań: ‚Tor ruchu’ i ‚Zmiana pasa’, bazujących na matematycznym modelu kierowcy, zastosowanym w tym programie.

Autorzy: Robert Janczur, Krzysztof Wach

Biuletyn Rzeczoznawca Samochodowy” nr 178 (4/2011), s. 41-54, ISSN 2081-5123

Autorzy: Andrzej Olszewski, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 1/2011, s. 43-70, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2011.

Słowa kluczowe: Program V-SIM, model przyczepy z osią kierowaną.

Streszczenie: Artykuł jest trzecim z serii publikacji, dotyczących problematyki opiniowania z wykorzystaniem programu do symulacji ruchu i zderzeń pojazdów V-SIM. W tej drugiej części artykułu, poświęconego budowie w programie modelu pojazdu, autorzy, krok po kroku, przedstawiają sposób zbudowania i walidacji modelu wieloosiowej przyczepy z osią kierowaną, której modelu nie ma w bazie danych programu, z wykorzystaniem modelu przyczepy rolniczej PRS-2/W6.

Autor: Dagmara Sobczyk

Praca dyplomowa na Wydziale Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Kraków 2010.

Streszczenie: Przedmiotem pracy dyplomowej jest ocena możliwości zastosowania metod fotogrametrii w procesie rekonstrukcji wypadku drogowego. Omówiono podstawowe zagadnienia z zakresu rekonstrukcji i zasad opisu wypadku drogowego oraz przedstawiono reguły prawidłowego sporządzania dokumentacji fotograficznej. Zaprezentowano metody fotogrametryczne jednoobrazowe – wykorzystujące zależności perspektywiczne i rzutowe oraz metody fotogrametrii dwu – i wieloobrazowej. Przedstawione zostały programy komputerowe wspomagające proces rekonstrukcji oraz przykłady zastosowań fotogrametrii do rejestracji wypadków drogowych w Polsce i na świecie. Opisano przyczyny otrzymywania błędnych wymiarów obiektów odtwarzanych ze zdjęć fotograficznych oraz przedstawiono metodę obliczeniową pozwalającą na korekcję współrzędnych tłowych obarczonych błędem dystorsji radialnej.

Autorzy: Andrzej Olszewski, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 10/2010, s. 35, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2010.

Słowa kluczowe: Program V-SIM, rekonstrukcja wypadku.

Streszczenie: Artykuł jest drugim z serii publikacji, dotyczących problematyki opiniowania z wykorzystaniem programu do symulacji ruchu i zderzeń pojazdów V-SIM. W tym dwuczęściowym artykule, na tle wypadku z udziałem ciągnika rolniczego z dwuosiową przyczepą, przedstawiony jest sposób zbudowania w programie modeli tych dwóch pojazdów, których nie ma w bazie danych programu. Część pierwsza dotyczy budowy modelu ciągnika rolniczego, część druga – dwuosiowej przyczepy, z wykorzystaniem modeli pojazdów o zbliżonych cechach, znajdujących się w bazie danych.

Autor: Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 9/2010, s. 50, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2010.

Słowa kluczowe: Program V-SIM, rekonstrukcja wypadku.

Streszczenie: Artykuł jest pierwszym z serii publikacji dotyczących problematyki opiniowania z wykorzystaniem programu V-SIM do symulacji ruchu i zderzeń pojazdów. W niniejszym opracowaniu została przedstawiona ogólna charakterystyka programu, dostępne w programie narzędzia graficzne, modele pojazdów oraz ogólne zasady wykonywania symulacji ruchu pojazdów i zderzeń. W kolejnych publikacjach zostaną opisane zagadnienia, z którymi użytkownicy mają najwięcej trudności.

Autorzy: Piotr Świder, Krzysztof Wach

Paragraf na drodze, numer 8/2010, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2010.

Słowa kluczowe: Symulacja komputerowa, PC-Crash, V-SIM, walidacja.

Streszczenie: Podczas wypadku drogowego samochód bardzo często porusza się ruchem odbiegającym od ruchu ustalonego. Tymczasem w większości przypadków symulacje wykonywane w programach używanych do rekonstrukcji wypadków oparte są na wynikach prób przeprowadzanych zgodnie z odpowiednimi normami i stawianymi im założeniami. W takich przypadkach pojazd porusza się ruchem ustalonym, a nieliniowości charakterystyk kół ogumionych czy zawieszenia nie są w zasadzie wykorzystywane. Niniejszy artykuł został napisany w oparciu o przeprowadzone na Politechnice Krakowskiej badania samochodu rajdowego Subaru Impreza. Badania drogowe polegały na „rajdowym” pokonywaniu toru „testu łosia” oraz toru do jazdy okrężnej. Następnie dokonano symulacji przeprowadzonych prób w programach komputerowych PC-Crash i V-SIM. Symulacje wykonano na podstawie wyników przeprowadzonych prób, z wykorzystaniem wszystkich dostępnych w tych programach modeli styku koła ogumionego z jezdnią. Modele te, a także modele pojazdów zastosowane w tych programach, zostały krótko scharakteryzowane.

Autorzy: Piotr Świder, Krzysztof Wach

Zeszyt naukowy nr 1(77)/2010 Instytutu Pojazdów Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010

Słowa kluczowe: Symulacja komputerowa, PC-CRASH, V-SIM, walidacja.

Streszczenie: Symulacje ruchu pojazdu, wykonywane w programach służących do rekonstrukcji wypadków samochodowych, oparte są w głównej mierze na wynikach prób drogowych, przeprowadzanych zgodnie z obowiązującymi normami. Wtedy wykorzystywane są w zasadzie jedynie zakresy liniowe współczynników odporności ogumienia na znoszenie boczne. Do celów rekonstrukcji wypadków drogowych bardzo często konieczne jest wykorzystanie ich pełnego zakresu. Niniejsza praca dotyczy manewrów wjazdu w tor okrężny oraz przejazdu tzw. testu „łosia”, wykonanych „rajdowymi” przejazdami samochodu Subaru Impreza, co zapewne prowadzi do wejścia w nieliniowości charakterystyk kół. Wykonano symulacje przeprowadzonych prób drogowych w programach PC-Crash i V-SIM. Odpowiedzi pojazdu uzyskane w drodze obliczeń porównano z przebiegami rzeczywistymi.

Autorzy: Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 3/2010, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2010.

Słowa kluczowe: Metoda Slibara, program Slibar+, rekonstrukcja wypadku, pojazd jednośladowy.

Streszczenie: W artykule omówiono analizę niektórych zdarzeń drogowych z udziałem pojazdów jednośladowych. Jako narzędzie do analizy wykorzystano program SLIBAR+ w wersji 2.0. Opisano kryteria związane z analizą wypadków polegających na zderzeniu samochodu z jednośladem lub najechaniu motocykla na nieruchomą przeszkodę oraz przedstawiono sposób, w jaki zaimplementowano owe kryteria do programu. Podano krótki opis sposobu wprowadzania danych i obsługi programu.

Autorzy: Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 1/2010, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2010.

Słowa kluczowe: Fotogrametria, rzut środkowy, rzut perspektywiczny, kamera fotograficzna, punkty dopasowania, program PHOTORECT.

Streszczenie: Publikacja zawiera praktyczne wskazówki dotyczące posługiwania się metodą Slibara, i to zarówno w formie klasycznej analizy wykreślnej, jak i w formie analizy numerycznej przy użyciu opracowanego przez firmę Cyborg Idea programu SLIBAR+. Artykuł nawiązuje do zamieszczonego w numerze 5/2008 „Paragrafu na drodze” opracowania, dotyczącego możliwości rozszerzenia wykreślnej metody opracowanej przez Alfreda Slibara. W cytowanym artykule omówiono podstawy teoretyczne metody. W niniejszym opracowaniu skoncentrowano się na praktycznym jej wykorzystaniu.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak

IV Konferencja naukowo-szkoleniowa „Rozwój techniki samochodowej a ubezpieczenia komunikacyjne”, Materiały konferencyjne Politechniki Radomskiej, ISBN 978-83-7351-300-6, s.5, Radom 2008

Streszczenie:

W artykule przedstawiono analizę możliwości wspomagania rekonstrukcji wypadków przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania. Ze względu na rozległość tematu – autorzy zdecydowali się na zawężenie prezentowanej analizy do programów, które zostały opracowane w Polsce. W pierwszej części artykułu przypomniano klasyfikację programów ze względu na stopień ich złożoności i zakres zastosowania. w drugiej części scharakteryzowano programy wspomagające rekonstrukcję opracowane przez polskich twórców oprogramowania. Charakterystykę programów ukierunkowano na wyeksponowanie możliwości wspomagania rekonstrukcji zdarzeń drogowych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki rekonstrukcji w ubezpieczeniach komunikacyjnych.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak

VI Konferencja naukowo-techniczna „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Zeszyt naukowy Politechniki Świętokrzyskiej, Budowa i Eksploatacja Maszyn 8, ISSN 1897-2683, s.55, Kielce 2008

Streszczenie: W pracy przedstawiono charakterystykę programów wspomagających rekonstrukcję zdarzeń drogowych, opracowanych przez firmę Cyborg Idea. Opis usystematyzowano przyjmując kryterium możliwości (stopnia specjalizacji) programu, poczynając od programów o dużym stopniu specjalizacji opisujących wąski wycinek zagadnień związanych z rekonstrukcją zdarzeń drogowych (Slibar), a kończąc na programie symulacyjnym umożliwiającym analizę ruchu i zderzeń pojazdów oraz ocenę zachowania się uczestników zdarzenia drogowego (V-SIM). Szczególny nacisk położono na wyeksponowanie możliwości i ograniczeń programów, których znajomość, zdaniem autorów, pozwoli użytkownikowi prawidłowo dobrać narzędzie do analizowanego problemu, eliminując bądź w znacznym stopniu ograniczając sytuacje nieprawidłowego (tj. wykraczającego poza możliwości zastosowanych modeli) użycia programu.

Autor: Piotr Świder

Paragraf na drodze, numer 5/2008, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2008.

Słowa kluczowe: Metoda Slibara, adaptacja nowych zależności.

Streszczenie: Rekonstrukcja wypadku drogowego wymaga m.in. określenia miejsca zderzenia. Funkcje empiryczne, które opisują stosowne zależności, są obarczone znacznymi błędami. Metoda Slibara pozwala na minimalizację tych błędów. Istotnym problemem jest zanik wielu śladów dotychczas występujących na miejscu wypadku, a to na skutek wprowadzenia klejonych szyb, plastikowych kloszy lamp głównych, układów optymalnopoślizgowych itp. W artykule przeprowadzono dyskusję możliwości adaptacji do metody Slibara innych niż przewidziane przez niego zależności, związanych z potrąceniem pieszego lub jednośladu. Podano przykładowe wykresy zastosowań przy rozszerzeniu metody.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak

IV Konferencja naukowo-szkoleniowa „Rozwój techniki samochodowej a ubezpieczenia komunikacyjne”, Materiały konferencyjne Politechniki Radomskiej, ISBN 978-83-7351-300-6, s.5, Radom 2008

Streszczenie: W artykule przedstawiono analizę możliwości wspomagania rekonstrukcji wypadków przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania. Ze względu na rozległość tematu – autorzy zdecydowali się na zawężenie prezentowanej analizy do programów, które zostały opracowane w Polsce. W pierwszej części artykułu przypomniano klasyfikację programów ze względu na stopień ich złożoności i zakres zastosowania. w drugiej części scharakteryzowano programy wspomagające rekonstrukcję opracowane przez polskich twórców oprogramowania. Charakterystykę programów ukierunkowano na wyeksponowanie możliwości wspomagania rekonstrukcji zdarzeń drogowych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki rekonstrukcji w ubezpieczeniach komunikacyjnych.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Wolak

VI Konferencja naukowo-techniczna „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Zeszyt naukowy Politechniki Świętokrzyskiej, Budowa i Eksploatacja Maszyn 8, ISSN 1897-2683, s.55, Kielce 2008

Streszczenie: W pracy przedstawiono charakterystykę programów wspomagających rekonstrukcję zdarzeń drogowych, opracowanych przez firmę Cyborg Idea. Opis usystematyzowano przyjmując kryterium możliwości (stopnia specjalizacji) programu, poczynając od programów o dużym stopniu specjalizacji opisujących wąski wycinek zagadnień związanych z rekonstrukcją zdarzeń drogowych (Slibar), a kończąc na programie symulacyjnym umożliwiającym analizę ruchu i zderzeń pojazdów oraz ocenę zachowania się uczestników zdarzenia drogowego (V-SIM). Szczególny nacisk położono na wyeksponowanie możliwości i ograniczeń programów, których znajomość, zdaniem autorów, pozwoli użytkownikowi prawidłowo dobrać narzędzie do analizowanego problemu, eliminując bądź w znacznym stopniu ograniczając sytuacje nieprawidłowego (tj. wykraczającego poza możliwości zastosowanych modeli) użycia programu.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Walczak, Stanisław Wolak

XVI Konferencja EVU „Niepewność w rekonstrukcji wypadków drogowych”, Kraków 2007.

Streszczenie: W pracy podjęto próbę oszacowania niepewności wyników modelowania typowych manewrów obronnych. Wykorzystano w tym celu modele pojazdu o różnym stopniu złożoności, stosowane w rekonstrukcji. Szczegółowo opisano modele współpracy koła ogumionego z nawierzchnią drogi, które w decydujący sposób wpływają na ruch pojazdu, a co za tym idzie na skuteczność podjętych manewrów. W pierwszej części opracowania skoncentrowano się na identyfikacji źródeł niepewności występujących w procesie modelowania analizowanych manewrów. w drugiej scharakteryzowano zastosowane modele. Ostatnia część opracowania zawiera porównanie rzeczywistych przebiegów uzyskanych podczas badań poligonowych z przebiegami wygenerowanymi przy użyciu poszczególnych modeli matematycznych. Jako manewr porównawczy przyjęto próbę wymuszenia skokowego obrotem koła kierownicy. Poddano ocenie parametry wyznaczone na podstawie uzyskanych charakterystyk, oraz podjęto próbę oceny wpływu zastosowanych modeli obliczeniowych na niepewność uzyskanych wyników.

Autor: Piotr Świder

XVI Konferencja EVU „Niepewność w rekonstrukcji wypadków drogowych”, Kraków 2007.

Streszczenie: Rekonstrukcja wypadku drogowego wymaga znajomości miejsca zdarzenia. Funkcje empiryczne opisujące niektóre zależności są obarczone znacznymi błędami. Metoda prof. Slibara pozwala na minimalizację tych błędów. Kolejnym problemem jest zmiana technologii budowy samochodów. Wprowadzenie szyb klejonych, plastikowych lamp głównych, układów optymalnopoślizgowych itp. powoduje, że aktualnie brak jest śladów, które jeszcze do niedawna występowały na miejscu zdarzenia. W artykule przeprowadzono dyskusję możliwości adaptacji innych zależności związanych z potrąceniem pieszego lub jednośladu do metody prof. A. Slibara. Podano przykładowe wykresy zastosowań przy rozszerzeniu metody.

Autorzy: Robert Janczur, Piotr Świder, Stanisław Walczak

IV Konferencja „LogiTrans”, Szczyrk 2007 .

Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań drogowych samochodu osobowego w zakresie manewru podwójnej zmiany pasa ruchu. Otrzymane wyniki porównano z przebiegami parametrów uzyskanymi w wyniku komputerowej symulacji ruchu w nowej wersji programu V-SIM, gdzie zastosowano dwa różne modele koła ogumionego. Do analizy wybrano znormalizowany manewr podwójnej zmiany pasa ruchu. Porównano takie parametry jak: przebiegi czasowe prędkości kątowej odchylania, przyspieszenia poprzecznego oraz przebiegi torów ruchu środka masy pojazdu.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Walczak, Stanisław Wolak

III Konferencja naukowo-szkoleniowa „Rozwój techniki samochodowej a ubezpieczenia komunikacyjne”, s.19-52, Wyższa Szkoła Biznesu im. bp. Jana Chrapka w Radomiu, Radom 2006.

Streszczenie: Hamowanie jest jednym z najczęściej wykonywanych manewrów w ruchu drogowym. W praktyce opiniowania bardzo często zachodzi konieczność analizy procesu hamowania w oparciu o utrwalone na miejscu zdarzenia ślady, które świadczą o tym iż właśnie taki manewr obronny wykonał kierujący reagując na stan zagrożenia. Do analizy procesu hamowania wykorzystywane są modele fizyczne o zróżnicowanym stopniu złożoności. Od najprostszych – stosowanych w obliczeniach analitycznych, do złożonych – stosowanych w programach symulacyjnych. W referacie omówiono aspekt prawny i techniczny odnoszący się do procesu hamowania. W części dotyczącej regulacji prawnych przypomniano kodeksowe wymogi stawiane układom hamulcowym. W części dotyczącej zagadnień technicznych omówiono modele fizyczne stosowane do analizy procesów hamowania. Szczególną uwagę zwrócono na interpretacje uzyskanych wyników obliczeniowych.

Autorzy: Dariusz Bułka, Stanisław Walczak, Stanisław Wolak

V Konferencja naukowo-techniczna „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Zeszyt naukowy Politechniki Świętokrzyskiej, Mechanika 84, ISSN 0239-4979, s.147, Kielce 2006.

Streszczenie: W pracy przedstawiono krótką charakterystykę programu V-SIM uzupełnionego o predykcyjny model kierowcy. Skoncentrowano się na opisie zagadnień związanych z analizą ruchu pojazdu po założonym przez użytkownika torze. Omówiono strategię działania zastosowanego modelu kierowcy. Uzyskane wyniki porównano z wynikami badań symulacyjnych przeprowadzonych za pomocą programu do symulacji dynamiki samochodu CarDyn wykorzystującego model pojazdu o 19 stopniach swobody.

Autorzy: Piotr Świder, Stanisław Wolak

Paragraf na drodze, numer 2/2005, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2005.

Streszczenie: Na przykładzie pewnego przypadku roszczenia o odszkodowanie komunikacyjne, autorzy przedstawiają specyficzny sposób weryfikacji wersji przedstawionej przez uczestników zgłoszonej kolizji, poprzez czasowo-przestrzenną analizę zajścia, przy wykorzystaniu programu komputerowego V-SIM.

Autor: Robert Janczur

Paragraf na drodze, numer 10/2004 s. 34, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2004.

Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań drogowych samochodu FIAT Seicento wyposażonego w układ ABS hamowanego na różnych nawierzchniach oraz porównano je z wynikami symulacji komputerowej, wykonanych w przy użyciu programu Cyborg Idea V-SIM.

Autorzy: Piotr Świder, Robert Janczur

IX Międzynarodowa Konferencja „Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych”, Zakopane 2004.

Streszczenie: W artykule podano wyniki badań przechyłów poprzecznych dla kilku wybranych samochodów osobowych i ciężarowych, wykonanych z wykorzystaniem żyroskopów i głowic Correvit H. Wyniki te są efektem prób drogowych prowadzonych w ramach badań stateczności i kierowalności. Podano też przykładowe wyniki symulacji ruchu badanych samochodów wykonanych najpopularniejszymi w Polsce programami, a w których przechyły poprzeczne są możliwe do określenia.

Autorzy: Piotr Świder, Witold Grzegożek

Międzynarodowa Konferencja Motoryzacyjna „KONMOT – AUTOPROGRES 2004” Zakopane 2004, Czasopismo Techniczne Mechanika, Zeszyt 7, s. 615-620, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2004.

Streszczenie: W artykule podano przykładowe wyniki badań zmiany pasa ruchu samochodu oraz wynik symulacji takiego manewru z wykorzystaniem dostępnych i popularnych w Polsce programów, służących do rekonstrukcji przebiegu wypadków: PC Crash i V-SIM. Zlinearyzowano rzeczywiste wymuszenie szeregiem odcinków linii prostych. Jako odpowiedź przyjęto wartość prędkości odchylania. Porównano wyniki obliczeń symulacyjnych z wynikami badań drogowych.

Autor: Piotr Świder

Paragraf na drodze, numer 3/2004 s. 50, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2004.

Streszczenie: Na przykładzie wypadku polegającego na zderzeniu samochodu zawracającego z samochodem go wyprzedzającym autor omawia tok rekonstrukcji takiego zdarzenia i możliwość wykorzystania do tego programów Plan, V-SIM i Titan.

Autorzy: Dariusz Bułka, Piotr Świder

IV Konferencja naukowo-techniczna „Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych”, Zeszyty naukowe Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2004.

Streszczenie: W artykule przybliżono model pojazdu o 10 stopniach swobody, zastosowany w nowym programie V-SIM przeznaczonym do wspomagania rekonstrukcji wypadków drogowych. Przedstawiono także sposób opisu zagadnień cząstkowych takich jak: model opony, model zawieszenia, układ hamulcowy, silnik, układ przeniesienia napędu czy układ kierowniczy. Zwrócono uwagę na uproszczenia dostosowane do skali zagadnienia, z jakim spotykają się biegli analizujący wypadki drogowe.

Autorzy: Witold Grzegożek, Piotr Świder

Paragraf na drodze, numer 8/2003, s. 34. Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2003.

Streszczenie: W artykule przybliżono model pojazdu o 10 stopniach swobody, zastosowany w nowym programie V-SIM przeznaczonym do wspomagania rekonstrukcji wypadków drogowych. Przedstawiono także sposób opisu zagadnień cząstkowych takich jak: model opony, model zawieszenia, układ hamulcowy, silnik, układ przeniesienia napędu czy układ kierowniczy. Zwrócono uwagę na uproszczenia dostosowane do skali zagadnienia, z jakim spotykają się biegli analizujący wypadki drogowe.