Program przeznaczony do odczytu i analizy danych (plik *.DDD) z elektronicznych urządzeń rejestrujących (System Tachografów Cyfrowych) stosowanych w pojazdach wykorzystywanych w przewozach drogowych osób i rzeczy (osób-powyżej 9-ciu, rzeczy – w pojazdach o DMC powyżej 3,5 t) na terytorium państw członkowskich WE.
Wprowadzenie
Tachograf cyfrowy rejestruje dane dotyczące:
- ruchu pojazdu zapisując przejechany dystans oraz prędkość jazdy. Pomiar tych wielkości dokonywany jest pośrednio za pomocą czujnika impulsowego mierzącego prędkość kątową przeliczaną następnie na prędkość liniową i przebytą drogę(impulsy na kilometr),
- okresów aktywności kierowcy (czas jazdy, pracy innej, dyspozycyjności, odpoczynku, wpisy manualne).
Ponadto tachograf cyfrowy realizuje następujące funkcje: monitorowanie włożeniawyjęcia kart, monitorowanie stanu prowadzenia pojazdu, wprowadzanie miejsca rozpoczęcia i/lub zakończenia pracy, wprowadzenie danych o czynnościach kierowcy, zarządzanie blokadami firmowymi, monitorowanie czynności kontrolnych, wykrywanie zdarzeń i/lub usterek, testy wbudowane i auto testy, odczyt danych z pamięci, rejestracja i przechowywanie danych, odczyt danych z kart do tachografów, wyświetlanie informacji i ostrzeżeń, wydruk danych, przesyłanie danych do nośników zewnętrznych, kalibracja.
Wszystkie dane zapisywane przez tachograf cyfrowy, zarówno w urządzeniu, jak i na kracie kierowcy, zapisywane są w oparciu o czas UTC (Uniwersalny czas koordynowany, ang. Universal Time Coordinated).
Zasada działania
Program umożliwia odczyt (otwarcie pliku) i analizę danych zapisanych w plikach formatu „*.DDD”. Analizie w programie mogą podlegać dane pobrane z karty kierowcy (z kart kierowców: C_…*.DDD), z pamięci masowej tachografu (standardowy plik: M_…*.DDD) oraz z pamięci rozszerzonej tachografu (plik specjalny: S_…*.DDD). Strukturę, zakres danych oraz ich sposób kodowania i notacji został szczegółowo opisany w dokumentach WE dotyczących transportu drogowego. Program odkodowuje dane binarne i w zależności od zakresu danych wyświetla zawartość pliku w odpowiednich zakładkach.
Plik
Zawiera dane: nazwa pliku, rozmiar pliku, data ostatniej modyfikacji, suma kontrolna.
Informacje ogólne i dane techniczne
Zawiera: dane pojazdu, dane tachografu, datę i czas operacji, dane(status) aktywnej karty, raport zakresu pobranych danych.
Zarejestrowane usterki
Zawiera raport z wykazem usterek urządzenia rejestrującego.
Zarejestrowane zdarzenia
Zawiera raport: typ zdarzenia, cel zapisu zdarzenia, data rozpoczęcia zdarzenia, data zakończenia zdarzenia, karta włożona do rejestratora(slot 1 lub 2 – jeden kierowca lub zespół) na początku i końcu zdarzenia, ilość podobnych zdarzeń w danym dniu.
Aktywność kierowcy
Zawiera: dane aktywności, odczyt drogomierza o północy w danym dniu, nazwisko, imię, typ karty, kraj, nr karty, data ważności karty, data włożenia karty, stan licznika przy włożeniu karty, slot rejestratora w którym umieszczona jest karta, data wyjęcia karty, stan licznika przy wyjęciu karty, Państwo na którego terytorium pojazd był poprzednio użytkowany, Numer rejestracyjny pojazdu poprzednio używanego przez kontrolowanego kierowcę, poprzednia data wyjęcia karty z rejestratora, Ręczne wprowadzenie danych przez kierowcę.
Dane graficzne w postaci wykresów słupkowych: Wykres dziennej aktywności kierowcy, Wykres dziennej aktywności zmiennika (jazda w zespole dwóch kierowców).
Przekroczenia prędkości
Zawiera: informacje o przekroczeniach prędkości (data i godzina ostatniej kontroli przekroczenia prędkości, data i godzina pierwszego przekroczenia prędkości od ostatniej kontroli, liczba zdarzeń przekroczenia prędkości od ostatniej kontroli. Tabelaryczny raport obejmujący: typ zdarzenia, cel zapisu zdarzenia, data rozpoczęcia zdarzenia, data zakończenia zdarzenia, maksymalna prędkość w czasie zdarzenia.
Prowadzone pojazdy
Zawiera: informacje o pojazdach prowadzonych przez badanego kierowcę(początkowy stan drogomierza, końcowy stan drogomierza, data rozpoczęcia użytkowania, data zakończenia użytkowania, Państwo rejestrujące pojazd, numer rejestracyjny pojazdu).
Miejsce rozpoczęcia/zakończenia pracy
Zawiera informacje dotyczące miejsca rozpoczęcia i zakończenia pracy przez badanego kierowcę (data i godzina wpisu, typ wpisu, Kraj, Region, stan drogomierza)
Lista kalibracji
Zawiera: listę kalibracji przeprowadzonych na danym urządzeniu rejestrującym z wyszczególnieniem danych (Cel kalibracji, Nazwa warsztatu, Adres warsztatu, Numer karty warsztatowej, Data wygaśnięcia karty warsztatowej, VIN pojazdu, Kraj rejestracji pojazdu, Numer rejestracyjny pojazdu, Współczynnik charakterystyczny pojazdu, Stała urządzenia rejestrującego, Skuteczny obwód toczny kół, Rozmiar opony, Maksymalna dozwolona prędkość, Stary stan licznika, Nowy stan licznika, Stara wartość daty, Nowa wartość daty, Data następnej kalibracji).
Wykres prędkości
Zawiera: wykres czasowego przebiegu prędkości w funkcji czasu (wartości dyskretne w odstępach jednosekundowych). Opcjonalnie istnieje możliwość wyświetlenia przebiegu prędkości w funkcji drogi(numeryczne całkowanie prędkości) oraz średnich wartości przyspieszenia (różniczkowanie numeryczne).
Edycja i przeglądanie danych
Do wygodnej edycji danych z plików „*.DDD” wykorzystano mechanizm przeglądarki. Dane odczytane z pliku pogrupowane są w odpowiednich zakładkach. Lista zakładek jest zmienna i zależna od typu pliku (pliki C_, M_, S_), z którego dane zostały wczytane do programu. W Instrukcji przyjęto zasadę opisu poszczególnych zasobów danych od struktury plików M_, z którymi biegły lub specjalista podczas prowadzonej analizy pracuje najczęściej. Stąd zakres danych zawartych w tego typu plikach oraz sposób ich edycji został opisany w pierwszej kolejności. Opis uzupełnia zakres danych z plików typu C_ i S_, które nie występują w pliku typu M_.
Wskazanie odpowiedniej zakładki uruchamia proces edycji i przeglądania podgrupy danych przypisanych do wskazanej zakładki. Dane są wyświetlane w oknie edycji i przeglądania w formie: tekstowej, tabelarycznej i/lub graficznej (wykres).
Analizy i zarządzanie wykresami
Program umożliwia przygotowanie i edycję analizy prędkości jazdy i aktywności kierowcy (zespołu kierowców). Użytkownik może wygenerować m. in: wykres dziennej aktywności kierowcy/zamiennika, wykres prędkości (plik typu M_), wykres prędkości – pliki specjalne (plik typu S_), wykres prędkości – Zatrzymanie/Hamowanie data_godz.min.sek. Sterowanie wyświetlaniem danych obejmuje m. in. powiększanie zaznaczonego obszaru, przywracanie widoku pierwotnego, wprowadzanie zakresu dla którego obliczane są podstawowe wartości statystyczne, wybór danych z konkretnej sekundy.
Wykres dziennej aktywnośći
Wykres dziennej aktywności kierowcy jest graficznym zobrazowaniem danych zawartych w tabeli Dzienna aktywność. W górnej części wykresu znajdują się dwa poziome paski obrazujące, patrząc od góry, Status jazdy oraz Status karty. W zależności od koloru pierwszego z pasków (por. legenda wykresu) użytkownik programu uzyskuje informacje czy jazda danym pojazdem odbywała się w pojedynczej obsadzie (jeden kierowca) czy też w obsadzie podwójnej(zespół: kierowca jadący-zmiennik). Wzdłuż poziomej osi czasu aktywności kierowcy umieszczono wykresy słupkowe, których zróżnicowana wysokość i barwa odpowiada rodzajowi czynności: (Dyspozycyjność, Przerwa-odpoczynek, Prowadzenie, Praca) wykonywanych przez kierowcę jadącego lub zmiennika natomiast szerokość jest proporcjonalna do czasu realizacji określonej czynności. Obok wykresu umieszczona jest Legenda, która pozwala użytkownikowi w łatwy i czytelny sposób interpretować graficzny zapis wykresu.
Wykres prędkości (plik typu M_)
Wykres prędkości zawiera dane przedstawione w formie wykresu. Na osi poziomej umieszczono skalę czasu. Czas wyświetlony jest w formacie godz.:min.:sek. – dokładność wyświetlenia czasu zależy od wybranego powiększenia a minimalna odległość czasowa pomiędzy sąsiednimi znacznikami jest jednosekundowa. Na głównej osi pionowej (po lewej wykresu) naniesiono skalę prędkości w [km/h]. Zaznaczenie opcji Wykres przyspieszeń powoduje wyświetlenie czasowego przebiegu przyspieszeń oraz dodatkowej osi pionowej umieszczonej po prawej stronie wykresu, wyskalowanej w jednostkach przyspieszenia [m/s2].
Wykres prędkośći - pliki specjalne (plik typu S_)
Z uwagi na problem utraty danych podczas zdarzeń drogowych oraz ich niewystarczającą dokładność dla celów analizy zdarzeń drogowych, firma VDO wprowadziła rozwiązanie pozwalające w znacznej mierze zminimalizować wymienione problemy. Dzięki wprowadzonym zmianom w najnowszych tachografach cyfrowych, w pliku z danymi dodatkowymi (nieobowiązkowymi) rejestrowane są dodatkowe bloki danych, należą do nich m.in.:
- profile prędkości o wysokiej rozdzielczości (rejestracja z rozdzielczością 4Hz),
- profile prędkości obrotowej silnika,
- drogomierz,
- dodatkowe dane przy zatrzymaniu pojazdu.W programie TachoReader odczytywane są profile prędkości jazdy o wysokiej rozdzielczości ułatwiające przeprowadzenie bardziej szczegółowych analiz oraz zabezpieczające przed utratą danych obowiązkowych. Pliki specjalne zawierające dane z pamięci rozszerzonej urządzenia rejestrującego.
W przypadku przekroczenia granicznych wartości przyśpieszenia (intensywne hamowanie) bloki danych są zapisywane do pliku S_. Dane te można odczytać w zakładce Wykres prędkości – Zatrzymanie/Hamowanie data_godz.min.sek. Dane odczytane przez program z danego bloku przedstawiane są w formie graficznej (wykresu).
Raport
Możliwość generowania raportu z przeprowadzonej analizy oraz wyboru narządzi do modyfikowania elementów dokumentu. Selekcja danych odbywa poprzez wybór określonej grupy (zakładki) a następnie zakresu danych np.: Dane pojazdu, Dane tachografu, Wykres aktywności kierowcy, itd.
Zasada działania
Polecenie pozwala automatycznie wygenerować raport z przeprowadzonej analizy. Raport generowany jest na podstawie dwuetapowej selekcji danych: w pierwszym kroku wybieramy zakładkę zawierającą określoną grupę danych lub wykres, w drugim kroku interesujący nas zakres danych tekstowych, tabelarycznych lub graficznych w postaci wykresu np. w zakładce Informacje ogólne i dane techniczne możemy opcjonalnie zaznaczyć: Dane pojazdu, Dane tachografu itd. w zakładce Wykres prędkości – interesujący nas fragment wykresu przebiegu zmian prędkości w czasie lub drodze. Po odpowiednim wyselekcjonowaniu danych można zainicjować proces automatycznego tworzenia raportu. Selekcji danych należy dokonać przed zainicjowaniem polecenia Raport.
Wyświetlanie
Do zarządzania sposobem wyświetlania dokumentu w oknie dialogowym Raport przeznaczonych jest sześć ikon. W zależności od wybranej opcji wyświetlanie zostanie dostosowane do odpowiedniego powiększenia. Pierwsze dwie ikony z tej grupy służą do skokowej zmiany Przybliżenia/Oddalenia o zadaną wartość. Kolejne cztery ikony służą odpowiednio do: zmiany wielkości powiększenia do 100%, dostosowania szerokości wyświetlanej strony do aktualnej szerokości okna, dostosowania powiększenia do wyświetlenia w oknie dialogowym jednej strony raportu, dostosowania powiększenia do wyświetlenia w oknie dialogowym dwóch stron raportu – jeśli raport zawiera tylko jedną stronę ikona polecenia działa identycznie jak polecenie powiększenia do jednej strony.